Sınav Kaygısı Nedir?
Sınav kaygısı, sınav öncesinde çocuğun edindiği bilgilerin, sınav sırasında etkili biçimde kullanılmasına engel olan ve böylece başarıyı düşüren yoğun endişe, korku halidir.
Başka bir deyişle sınav endişesi genel kaygı (anksiyete) bozukluğunun belirli bir kaygı kaynağına yönelmiş özel bir türüdür. Dolayısıyla burada da belirtiler ve tedavi yöntemleri genel kaygı bozukluğu türleri ile benzerlikler göstermektedir.
Sınav Kaygısı Belirtileri Nelerdir?
Sınav anksiyetesi durumunda da çocukta zihinsel, duygusal, fizyolojik ve davranışsal değişimler meydana gelmektedir. Sınav kaygısında da bu dört alanda belirtiler vermektedir. Buna göre:
Sınav kaygısının zihinsel belirtileri;
- Olumsuz yorumlar içeren inanç ve düşünceler,
- Zihinsel açıdan aşırı uyarılmışlık hali,
- Düşünceleri toparlayamama, ifade etmede güçlük,
- Unutkanlık, öğrendiklerini hatırlayamama,
- Anlamada güçlük çekme,
- Düşünceleri organize etmede zorlanma,
- Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü,
- Kendini aşırı gözlemleme gibi şeylerdir.
Sınav kaygısının duygusal belirtileri;
Karamsarlık, gerginlik, sinirlilik hali, özgüvenin düşmesi, korku, aşırı heyecan, panik, kontrolü yitirme hissi, çaresizlik duyguları gibi şeylerdir.
Sınav kaygısının fizyolojik belirtileri ise;
- Kalp atışlarında hızlanma, düzensizleşme, kalp çarpıntısı
- Nefes almada güçlük, nefes alış verişin düzensizleşmesi
- Kaslarda gerginlik, yorgunluk,
- Terleme ya da üşüme,
- Mide ağrısı, karın ağrısı, baş ağrısı,
- Bulantı, kusma, ishal veya kabız, normalden daha çok idrara çıkma,
- Göğüste ağrı veya sıkışma hissi gibi belirtilerdir.
Sınav kaygısının davranışsal belirtileri;
- Aşırı hareketli veya donuk olma
- Zamanı uygun şekilde kullanamama
- Ders çalışmayı bırakma, erteleme
- Sınava girmeme, sınavı yarıda bırakma gibi davranışlardır.
Sınav kaygısının nedenleri:
Sınav anksiyetesi çevresel, duygusal, genetik (kişilik yapısı ile alakalı), zihinsel ve/veya fizyolojik bir çok nedenden kaynaklanabilmektedir. Bu nedenlerden bir kısmı aşağıdaki gibidir:
- Fazla eleştirel ebeveyn tutumu (Öğrencinin akademik başarısı konusunda olumsuz tepkiler alması, aşağılanması, vb.)
- Çocuğun veya ergenin kabulünün akademik başarısına bağlı olması(Başarısız olduğu zaman aile tarafından dışlanması, sevilmemesi)
- Eğitim veren öğretmenlerin olumsuz tavır ve eleştirileri
- Zorlu sınav koşulları
- Ebeveynlerin çocuklarını başkalarıyla kıyaslamaları
- Sınavda başarılı olmanın tek seçenek gibi görülmesi, sınav sonucunun ölüm-kalım meselesi haline getirilmesi
- Çocukların kaygılı kişilik yapısına sahip olmaları
Sınav Kaygısı Sorunu Çözülebilir mi?
Sınav kaygısı uzman yardımıyla ortadan kaldırılabilmesi mümkündür. Ama kişinin durumuna ve belirtilerin yoğunluğuna göre tedavi süresi değişkenlik gösterebilir.
Sorunun çözümü açısından çocuğun kendisinin veya ebeveynlerinin öncelikle bu kaygı belirtilerini ve bu belirtilerin performans üzerindeki olumsuz etkilerini fark etmeleri gerekmektedir.
Sınav kaygısı doğuştan gelmeyen, öğrenilen bir durumdur. Uygun teknikler kullanılarak, daha işlevsel yorumlamalarla birlikte sınav kaygısı azalmakta ve ortadan kalkmaktadır.
Sınav Kaygısının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çocuğunuzda yukardaki belirtilerin bir ya da daha fazlası var ise mutlaka bir çocuk psikiyatri doktoruna başvurmanız önerilir. Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanın yapacağı ayrıntılı değerlendirmeler sonucunda; Bilişsel davranışçı terapi (BDT), Psikoterapi ve Hipnoz gibi tedavi yöntemlerinden uygun görülenlerden biri veya birkaçı Psikiyatri Uzmanı tarafından veya onun gözetiminde uygulanır.
Ayrıca bireyin Sınav Kaygısı rahatsızlığına eşlik eden, bunu tetikleyen, durumunu ağırlaştıran ya da bu kaygı bozukluğu probleminin çözülmesine engel olan dikkat eksikliği ya da çok yönlü kaygı bozukluğu gibi ikincil rahatsızlıkları varsa problemin kalıcı olarak çözülebilmesi için bunların da tedavi edilmesi gerekmektedir.
Sınav Kaygısı Bulaşıcı mıdır?
Bu sorunun cevabı pek çok kişiyi şaşırtabilir. Evet, sınav kaygısı bulaşıcıdır. Peki nasıl bulaşır? Sınav kaygısı sözel ve sözel olmayan iletişim yoluyla bulaşabilmektedir. Yapılan araştırmalar, sınav kaygısı yaşayan kişiler ile sınav konusunda sürdürülen iletişimin, daha önceden sınav kaygısı yaşamayan kişilerden sınav kaygısını ‘’öğrenebiliriz’’. Ya da ebeveynler başarı konusunda mükemmeliyetçi davranarak, çocuklarına sınav kaygısını ‘’öğretebilirler.’’
Sınav Kaygısı İle Başa Çıkmak İçin Yapılabilecekler
Bu noktada çocuğun/ergenin ve ebeveynlerin yapabileceklerini kısaca sıralamak istiyorum.
1-Sınav kaygısı ile başa çıkma sürecinde çocuğun/ergenin/öğrencinin yapabilecekleri:
-Düzenli, planlı çalışın, zamanınızı planlamaya çalışın.
-Deneme sınavı çözerken gerçek sınavın olacağı saatleri seçin.
-Düzenli fiziksel egzersiz yapın.
-Nefes egzersizi ve gevşeme egzersizi yapmayı öğrenin.
-Beklentilerinizi gözden geçirin, gerçekçi olmalarına gayret edin.
-Bedeninize önem verin; uykuda olmanız gereken saatleri ders çalışmakla geçirmeyin.
-Aklınızdan geçen olumsuz düşüncelerin yerine daha gerçekçi düşünceler koyun. Yeni edindiğiniz düşünceler her zaman olumlu olmak zorunda değildir, nötr cümleler de olabilir.
-Sınav ne kadar zor olursa olsun, siz ‘’elinizden geleni’’ yapmaya çalışın.
2-Sınav kaygısı ile başa çıkma sürecinde ebeveynleri yapabilecekleri:
-Çocuğunuzla sağlıklı bir ilişki kurun.
-Çocuğunuzu başkalarıyla kıyaslamayın.
-Çocuğunuzdan, kapasitesinin üzerinde başarı beklemeyin.
-Çocuğunuzun ihtiyaçlarına kulak verin. Sınav sonuçlarına ve çocuğunuzun akademik başarısına karşı aşırı eleştirel yaklaşmayın.
-Sınav sonucuna değil, sürece odaklanın. Çocuğunuzun çabasını ve gelişmesini takdir edin.
-Çocuğunuzun adına hedef belirlemektense onun kendi hedeflerinin belirlemesine izin verin.
-Çocuğunuzun sınav maratonuna hazırlanması için yaptığımız maddi ve manevi yatırımı çocuğunuza karşı sık sık dile getirerek üzerindeki baskının artmasına sebep olmayın.
-Çocuğunuzun sınava hazırlandığı sırada veya deneme sınavlarında kaygı yaşadığını düşünüyor veya gözlemliyorsanız, bu konuyu onunla konuşun ve uzman yardımına başvurun.
-Sınav kaygısı ne kadar erken dönemde fark edilir ve yardım alınırsa, o kadar kolay çözülmekte ve kişinin diğer kişilik alanlarına yansıması önlenmektedir.
-Sınav kaygısı eğer üzerinde çalışılmaz ve ortadan kaldırılmazsa, kişinin önce akademik başarısını, sonra özgüvenini oldukça olumsuz etkileyebilmekte ve kendini çaresiz, yetersiz olarak algılanmaktadır. Bu yüzden, gözden kaçırılmaması gereken bir başarısızlık kaynağı olarak ele alınmasında fayda vardır.
-En önemlisi, çocuğunuza olan sevgi ve ilginizi başarı koşuluna bağlamamanız ve hiçbir sınavın çocuğunuzun sağlığından daha önemli olmadığını aklınızdan çıkarmayarak her zaman desteğinizi hissettirmeniz onun en büyük yardımcısı olacaktır.
İletişim Bilgileri:
Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları Dahil Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi İle İlgili Her Türlü Soru İçin Bize Ulaşın:
Tel: (0312) 284 00 21
Adres:
Platin Tower İş Merkezi, (Medicana Hast.Yanı), Kat:18, No: 69, Çankaya/Ankara
Bizi Sosyal Medyadan Takip Edin:
